ناگفته‌های بیمه‌های مهندسی (قسمت پنجم)

در چهار مقاله گذشته ما با انواع بیمه نامه های مهندسی آشنا شدیم و در این طبقه بندی، اول با بیمه نامه های مورد نیاز برای پروژه های در حال احداث، مباحث خود را شروع نمودیم. در این مقالات، پی به این موضوع بردیم که بیمه نامه تمام خطر پیمانکاری C.A.R  و بیمه نامه تمام خطر نصب E.A.R جزء بیمه نامه های مورد نیاز برای پروژه های در حال احداث هستند. همچنین با شرایط و استثنائات بیمه نامه تمام خطر پیمانکاری آشنا شدیم. اکنون جهت ادامه بحث نسبت به شرایط و استثنائات بیمه نامه تمام خطر نصب E.A.R، مواردی را خدمت همراهان ارائه می نماییم. امید که مورد توجه و مؤثر برای شما عزیزان قرار گیرد.

بیمه تمام خطر نصب (E.A.R: Erection All Risks):

بررسی شرایط این بیمه‌نامه، بیانگر این موضوع خواهد بود که این بیمه نامه با تغییرات بسیار جزئی، همان بیمه نامه تمام خطر پیمانکاران است و بیمه نامه ای است که پروژه های در حال احداث تأسیساتی و سازه ای که ارزش اقلام مورد نصب در آنها از ارزش مصالح بیشتر می باشد را تحت پوشش قرار می دهد؛ از قبیل ساخت کارخانه های ذوب آهن و فولاد، سیمان، نساجی، نصب ماشین آلات صنایع بالا دستی و پایین دستی نفت مانند پتروشیمی، پالایشگاه، نصب ریل ها برای خطوط راه آهن و صدها پروژه عظیم دیگر از جمله پروژه های گاز رسانی و خطوط انتقال آب و فاضلاب است که پس از دوره پایان ساخت، نصب ماشین آلات آنها آغاز و پس از دوره تست و نگهداری خاتمه می یابد.

مدت بیمه E.A.R:

مدت زمان این بیمه‌نامه، مطابق با مدت قرارداد (پیمان) بوده و بیمه گذار می تواند دوره آزمایش (راه اندازی) و دوره نگهداری را نیز تحت پوشش قرار دهد. لازم به ذکر است که در بیمه تمام خطر نصب با توجه به ماهیت این نوع بیمه و لزوم انجام آزمایش ها و کنترل های قبل از راه اندازی پروژه، یک دوره تحت عنوان دوره تست و راه اندازی (معمولاً 4 هفته است) وجود دارد که این زمان، جزو مدت بیمه نامه بوده و در خلال عملیات نصب انجام می گیرد. هنگامی که یک پروژه نصب به مرحله تست و راه اندازی می رسد در ابتدا و در مقیاس کوچک، تست می شود و در صورت عبور موفقیت آمیز از این مرحله، نوبت به تست و آزمایش پروژه در مقیاس واقعی و با تمام ظرفیت می رسد.

تست و راه اندازی در مقیاس کوچک را تست سرد و تست و راه اندازی در مقیاس واقعی را تست گرم می نامند. مثلاً در پروژه های گاز رسانی، تست خط لوله با آب (تست هیدرو استاتیک) یک تست سرد بوده و تست خط لوله با گاز، یک تست گرم خواهد بود. پُر واضح است که پُر خطرترین مرحله ورود خسارت به یک پروژه نصب، مرحله تست گرم می باشد.

مواردی که می‌توانند در بیمه‌های تمام خطر نصب، تحت پوشش قرار گیرند:

• مبلغ پیمان
• ارزش تأسیسات موقت، ماشین آلات و تجهیزات پیمانکار
• اموال و یا ساختمان هایی که حین عملیات اجرایی در مجاورت پروژه قرار داشته و به کارفرما تعلق دارند (پوشش اضافی)
• اشخاص و اموال ثالث (پوشش اضافی)
• هزینه های پاکسازی محیط از ضایعات (پوشش اضافی)

نکته: جمع موارد بالا به عنوان سرمایه بیمه شده در نظر گرفته می‌شود.

پوششهای بیمه E.A.R:

• صاعقه – انفجار – آتش سوزی
• زلزله – زلزله دریایی – آتشفشان
• رانش زمین – نشست زمین – لغزش زمین – ریزش کوه یا صخره
• تگرگ – یخ زدگی – یخ شناور
• سیل – آب گرفتگی – امواج دریا یا آب
• طوفان – گردباد – تندباد
• عدم مهارت – اجرا با کیفیت نازل
• غفلت – سهل انگاری – خطای غیر عمد
• خسارت های هنگام تمیز کردن یا تعمیر کردن محل
• خسارت های وارد به اموال مجاور
• خسارت های ناشی از برداشت ضایعات
• خسارت های وارده به ابزار، لوازم و تجهیزات
• خسارت های جانی یا مالی وارده به اشخاص ثالث
• مسئولیت بیمه گذار طی دوره نگهداری
• دزدی
• خسارت های وارده به سازه ساخته شده یا اقلام نصب شده
• خسارت های وارد به مصالح یا اقلام دِپو شده یا انبار شده در محدوده کارگاه پروژه
• خسارت های هنگام بازدید کردن یا باز و بسته کردن
• باران – برف – بهمن – نشست یا نفوذ آب
• تصادم – سقوط اشیاء – واژگونی
• خسارت های ناشی از کاربرد آب یا سایر اقدامات جهت اطفای حریق
• خرابکاری غیر گروهی
• اتصال کوتاه – نوسان برق – قطع برق، آب، گاز یا هر سوخت دیگر
• سایر حوادث به جز آنچه صراحتاً در بیمه نامه مستثنی شده است

استثنائات بیمه E.A.R:

همان موارد مندرج در بیمه نامه C.A.R می باشد که اهم آن عبارتند از:

• جنگ
• واکنش های هسته ای
• اعمال عمدی بیمه گذار یا کارکنان وی
• توقف کار
• فرسودگی و پارگی، خوردگی، زنگ زدگی، قشر گرفتگی و…

مدارک لازم برای ارائه نرخ و شرایط در بیمه E.A.R:

• کپی قرارداد یا موافقت نامه
• کپی جدول زمانبندی اجرای پروژه
• کپی نقشه محل یا مسیر پروژه
• پرسشنامه تکمیل شده با مهر و امضای بیمه گذار
• لیست اقلام مورد نصب با مشخصات، تعداد و ارزش جایگزینی شان با احتساب حقوق و عوارض گمرکی و هزینه حمل در صورت وجود

سرمایه مورد بیمه در بیمه E.A.R:

1. ارزش اقلام مورد نصب (شامل ارزش جایگزینی نوی اقلام مورد نصب با مورد مشابه که در صورت امکان از مبلغ پیمان جدا می شود)

2. حقوق و عوارض گمرکی (در صورت وجود و امکان تفکیک از ارزش اقلام مورد نصب)

3. هزینه حمل (در صورت وجود و امکان تفکیک از ارزش اقلام مورد نصب)

4. هزینه نصب (مطابق پیمان)

5. مصالح یا اقلام تهیه شده توسط کارفرما (در صورت وجود، در مبلغ پیمان منظور نمی شود)

6. تعدیل (از آنجایی که در پروژه های در حال  احداث با مدت زمان چند ساله، ارزش کالا و خدمات در سنوات بعدی اجرای پروژه ار ارزش آن در سال اول بیشتر بوده ولی مبلغ مورد بیمه در بیمه نامه ثابت می باشد، برای اینکه خسارت وارده به ارزش روز پرداخت گردد در صورت تمایل بیمه گذار، مبلغی بین 10 تا 30 درصد مبلغ قرارداد به عنوان تعدیل، تحت پوشش بیمه نامه قرار می گیرد)

7. لوازم و تجهیزات ساختمانی (ابزار کار پیمانکاران از قبیل داربست، اطاقک های موقت، انواع موتور، پمپ، ژنراتور، دستگاه جوش، کمپرسور و… بوده که با خود از سر یک پروژه به پروژه دیگر می برند)؛ ارزش مصالح با کلوز 107 و ارزش تجهیزات ساختمانی با کلوز 108 تحت پوشش قرار می گیرد.

8. برداشت ضایعات (مبلغی که برای پاکسازی محل کارگاه پروژه از ضایعات ناشی از خسارت یا تخریب قسمت های غیر قابل استفاده در صورت تمایل بیمه گذار به سرمایه مورد بیمه اضافه می شود که معمولاً بین 2 تا 10 درصد مبلغ قرارداد می باشد)؛ این بخش با کلوز 111 و 020 تحت پوشش قرار می گیرد.

9. اموال مجاور (اموال متعلق یا در اختیار کارفرما و یا سایر پیمانکاران که در مجاورت پروژه قرار داشته و تحت پیمان مورد بیمه نمی باشد؛ ولی از آنجایی که کارفرما احتمال خسارت وارد به آنها را در هنگام اجرای پروژه می دهد، می تواند آنها را نیز تحت پوشش بیمه قرار دهد)؛ این بخش با کلوز 119 تحت پوشش قرار می گیرد.

10. مسئولیت در قبال اشخاص ثالث (میزان حد غرامت جانی و مالی قابل پرداخت به اشخاص ثالث به غیر از پرسنل کارفرما و پیمانکاران پروژه مورد بیمه که طبق نظر بیمه گذار تعیین می شود)؛ این بخش با کلوز 102 و 103 تحت پوشش خواهد بود

فرانشیز بیمه E.A.R:

• حوادث طبیعی 10 درصد هر خسارت؛ حداقل ………….. ریال در هر حادثه
• سایر حوادث 10 درصد هر خسارت؛ حداقل ………….. ریال در هر حادثه
• دوره آزمایش 20 درصد هر خسارت؛ حداقل ………….. ریال در هر حادثه
• دوره نگهداری 10 درصد هر خسارت؛ حداقل ………….. ریال در هر حادثه
• ثالث مالی 15 درصد هر خسارت؛ حداقل ………….. ریال در هر حادثه

توجه: موارد نقطه چین بالا، بر اساس توافق طرفین خواهد بود.

نکات مهم در E.A.R:

1. در صورتی که پیمانکار بخواهد بخشی از مبلغ یا بخشی از مدت پیمان را بیمه کند باید نامه تأیید و تعیین کارفرما را داشته باشد.

2. در صورت درخواست پیمانکار و با تأیید کارفرما در مواقع مشخص نبودن زمان شروع پروژه، دوره پیش انبارداری یا تجهیز کارگاه را می توان به تنهایی بیمه نمود.

3. در صورت درخواست پیمانکار با گرفتن حق بیمه اضافی می توان پوشش بیمه ای دوره نگهداری را نیز تمام خطر نمود.

4. پس از تعیین قطعی میزان خسارت واقعی مواضع خسارت دیده توسط بیمه گر، بیمه گذار موظف است نسبت به اخذ پوشش مجدد این مواضع به میزان مبلغ تعیین شده اقدام نماید. در غیر اینصورت، خسارت مجدد به مواضع آسیب دیده، قابل پرداخت نخواهد بود.

5. اگر پروژه به هر دلیل متوقف گردد از آنجایی که توقف کار جزو استثنائات بیمه نامه می باشد، پوشش بیمه ای به طور خودکار متوقف خواهد شد. در این حالت، در صورت تمایل بیمه گذار به پوشش بیمه ای خطرات مورد نظر در زمان توقف (Silent Risks) که با نظر خود بیمه گذار تعیین می گردد (Named Perils) با صدور الحاقیه توقف و اخذ حق بیمه اضافی، پروژه تا مدت معینی تحت پوشش بیمه ای زمان توقف خواهد بود و پس از آن با صدور الحاقیه دیگری مجدداً ادامه پوشش بیمه ای تمام خطر برقرار خواهد شد. بدیهی است که در الحاقیه دوم باید تواریخ انقضای پوشش دوره احداث و مدت دوره نگهداری، به میزان زمان توقف پروژه جابجا گردد.

6. مسئولیت بیمه‌گر، به محض تحویل کار به کارفرما یا شروع بهره‌برداری از موضوع مورد بیمه (برای قسمتهای تحویل داده شده یا به بهره‌برداری رسیده) به اتمام خواهد رسید.

7. افزایش مقادیر کار، تغییرات در طرح و کارهای جدید تا حداکثر 25 درصد مبلغ قرارداد، قابل بیمه شدن می‌باشد، مشروط بر آنکه بیمه‌گذار، مبلغ آن را به مبلغ قرارداد مندرج در بخش یک اضافه نماید.

اطلاعات مورد نیاز برای ارزیابی ریسک بیمه‌های تمام خطر:

در ارزیابی ریسک بیمه های تمام خطر پیمانکاران و نصب، لازم است فاکتور های مختلفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. بدین منظور لازم است بیمه گر، اطلاعات کافی از ریسک مورد نظر داشته باشد. برخی از مهم ترین اطلاعاتی که هر بیمه گر به آنها نیاز دارد تا این ارزیابی را به طور منطقی تر و واقعی تر انجام دهد عبارتند از:

• پرسشنامه تکمیل شده مربوطه (به منظور آگاهی از پوشش های مورد درخواست بیمه گذار)
• نقشه و ابعاد پروژه و اطلاعات محیطی منطقه (به منظور آشنائی با شرایط محیطی و اقلیمی پروژه و اطلاع از خطرات تهدید کننده آن و چگونگی تأثیر آن بر روی پروژه در حال احداث)
• تجربه پیمانکار (برای آگاهی از سوابق پیمانکار در اجرای پروژه های مشابه و چگونگی اعمال تدابیر لازم در مواجهه با خطرات)
• میزان پیشرفت پروژه بر اساس برنامه زمانبندی
• بررسی دقیق قرارداد (به منظور آگاهی از موضوع پیمان، مبلغ پیمان و مدت پیمان برای بررسی دقیق میزان سرمایه درگیر در هر مقطع زمانی)
• نوع پروژه (به منظور اطلاع از اینکه ریسک از نوع ریسک های درون آب است یا تونل سازی یا…)

این بیمه نامه در حالت استاندارد، به صورت تمام خطر صادر می شود؛ این بدان معنی است که تمامی خطرات اعم از طبیعی و غیر طبیعی در این بیمه نامه پوشش خواهند داشت. برای آگاهی هر چه بیشتر، تعدادی از این خطرات را خدمت همراهان اعلام می داریم:

• وقوع طوفان در حین عملیات نصب تجهیزات پالایشگاهی که منجر به انهدام مخازن سوخت در حال ساخت شده است.
• سهل انگاری و عدم توجه کافی به اصول صحیح انبار داری و چیدمان کالا می تواند منشاء بروز خسارات جبران ناپذیر در پروژه های نصب گردد.
• وقوع انفجار در شبکه گاز شهری

مهم: ذکر این نکته لازم است که پوشش های بیمه ای CAR و EAR را امروزه در بیمه نامه جدید، ادغام و طراحی کردند که بیمه نامه جامع پروژه یا CPI که مخفف عبارت (Comprehensive Project Insurance) می‌باشد، نامیده می‌شود.

«آنانکه با فطرت زیبا در دل دیگران جا دارند، هرگز هراسی از فراموشی ندارند چرا که همیشه جاودان هستند»